Lingua Latina in iure

Hic est glossarium iurisprudentiae Lingua Latina.

• Aberratio ictus
• Actio libera in causa
• Actio illicita in causa
• Actio pro socio
• Actus contrarius
• Alias facturus
• Aliud
• Animus auctoris
• Animus socii
• Animus iniurandi
• Argumentum e contrario
• Bona fides
• Brevi manu traditio
• Cessio legis
• Condictio sine causa
• Condictio ob rem
• Condictio causa data non secuta
• Condictio indebiti
• Condictio ob causam finitam
• Condictio ob turpem vel iniustam causam
• Conditio sine qua non
• Confessio est regina probationum
• Contra omnes
• Culpa in contrahendo
• Culpa in eligendo
• Culpa post contractum finitum
• De lege ferenda
• De lege lata
• Debet
• Debitor
• Delkredere
• Derelictio
• Diligentiam quam in suis
• Do ut des
• Dolo agit, qui petit, quod statim redditurus est
• Dolos
• Dolus
• Dolus antecedens
• Dolus generalis
• Dolus subsequens
• Error in persona vel obiecto
• Essentialia negotii
• Ex nunc
• Ex tunc
• Exeptio
• Falsa demonstratio non nocet
• Furtum usus
• Ignorantia facti
• In dubio contra reum
• In dubio mitius
• In dubio pro reo
• In fraudem legis
• Inter partes
• Invitatio ad offerendum
• Invitatio ad incertas personas
• Itio in partes
• Iudex a quo
• Iudex ad quem
• Iudex non calculat
• Iura novit curia
• Leges ab omnibus intellegi debent
• Lex generalis
• Lex specialis
• Lex specialis derogat legi generali
• Lucidum intervallum
• Luxuria
• Nasciturus
• Nasciturus pro iam nato habetur
• Ne bis in idem
• Ne ultra petita (etiam "Ne eat iudex ultra petita partium")
• Non liquet
• Nullum crimen, nulla poena sine lege
• Omni modo facturus
• Pacta sunt servanda
• Pactum de non cedendo
• Pactum de non petendo
• Peius
• Prima facie
• Protestatio facto contraria
• Privilegium de non appellando
• Privilegium de non evocando
• Ratio legis
• Reformatio in peius
• Rei vindicatio
• Reservatio mentalis
• res inter alios acta
• Se ut dominum gerere
• Uti possidetis
• Venire contra factum proprium
• Vis absoluta
• Vis compulsiva
• Volenti non fit iniuria
• Ab abusu ad usum non valet consequentia

• Ab assuetis non fit iniuria

• Ab assuetis non fit passio

• Ab heredis persona obligationem incipere non potest
• Ab homine homini cotidianum periculum
• Absens ex iusta causa latitare non dicitur

• Absentia eius, qui rei publicae causa abest, neque ei neque alii damnosa esse debet
• Absentia longa et mors aequiparantur

• Absentia longa morti aequiparatur
• 
Absoluta sententia expositore non indiget

• Absolutus semel non debet molestari

• Abundans cautela non nocet
• 
Abusus non est usus sed corruptela
Abusus non tollit usum

• Ab utraque parte dolus compensandus est

• Acceptatio donationis requiritur ut valeat
• 
Accessio potest pluris esse quam res qui accedit

• Accessorium cedit principali

• Accessorium naturam sequi congruit principalis

• Accessorium non ducit, sed sequitur principale
• Accessorium non praeiudicat principali

• Accessorium sequitur naturam principalis
• 
Accessorium sequitur principale
• 
Accipere quam facere praestat iniuriam
• 
Accumulatio actionum regulariter permittitur

• Accusare nemo se debet nisi coram Deo

• Accusator post rationabile tempus non est audiendus nisi se bene de omissione excusaverit
• Accusatus ad confitendum delictum non tenetur
• A communi observantia non est recedendum

• Acta simulata veritatis substantiam mutare non possunt

• Actio civilis criminali non praeiudicit
• 
Actio criminalis non tollit civiles

• Actione principali sublata tenet accessoria
• 
Actor debet sequi forum rei, non reus forum actoris

• Actori incumbit necessitas probandi

• Actor regulariter sequitur forum rei ubi fallit
• 
Actus dubius interpretatur ut minus obligationes inducat

• Actus non debent ultra intentionem contrahentium operari
• 
Actus propter turpitudinem facientis non reputatur nullus

• Ad absurdum nemo tenetur
• 
Ad ea quae frequentius accidunt iura adaptantur

• Admittitur nemo ad id probandum quod probato non sublevaretur in aliquo

• Aedificata in solo alieno possunt per dominum soli propria auctoritate testrui

• Aliae quoque cautelae a legitima auctoritate praescriptae serventur, ut Ecclesiae damnum vitetur
• Amantibus omnia communia

• Ambulatoria est actio furti

• Ambulatoria est stipulatio
• 
Ambulatoria est potestas
• 
Ambulatoria est voluntas
• 
Animus hominis ex ipsius cognoscitur loquela
• Acta exteriora indicant interiora secreta
• Acta publica probant se ipsa
Actio civilis non tollit criminalem

• Actio in rem transfertur translato dominio
• 
Actio non datur non damnificato

• Actio non potest esse sine obligatione

• Actio personalis moritur cum persona
• 
Actio semel extincta in perpetuum non resurgit
• 
Actio semel extincta non reviviscit

• Actiones ex contractu in heredes transeunt etiamsi heredum nulla facta sit mentio
• Actiones heredi et in heredem competunt 

• Actioni nondum natae non praescribitur

• Actor et reus idem esse non possum

• Actor forum rei sequitur
• 
Actor probare debet se emisse et pretium solvisse

• Actor rei forum sequitur
Actore non probante, reus est absolvendus
• 
Actore non probante reus absolvitur
• Actori affirmanti incumbit onus probando
• Actori incumbit necessitas probando
• Actus ab initio nullus non potest validari
• Actus curiae neminem gravabit
• Actus Dei nemini facit iniuriam
• 
Actus Dei nemini nocet
• 
Actus dubius semper in meliorem partem interpretandus

• Actus factus in fraudem legis totus annullatur
• 
Actus incaeptus cuius perfectio pendet ex voluntate partium revocari potest

• Actus legis neminem facit iniuriam

• Actus legitimi condicionem non recipiunt neque diem

• Actus legitimi non recipiunt modum
• 
Actus non facit reum, nisi mens sit rea
• 
Actus omnino nullus, nullum effectum parit

• Actus simulatus nullius est momenti

• Actus testandi actus individuus est

• Ad ea quae frequentius accidunt iura adaptantur
• 
Ad impossibilia nemo tenetur
• 
Ad paenitendum properat, cito qui iudicat

• Ad poenam sufficit meditari puniendo

• Ad quaestionem facti non respondent iudices; ad quaestiones iuris non respondent iuratores
• Ad tempus prohibitum post illud tempus censetur permissum
• 
Adiuvari nos non decipi beneficio oportet

• Administrator non potest comprommitere in arbitrium
• Adoptare minor maiorem non potest
Adoptio naturam imitatur
• 
Ad tempus concessa post tempus censentur denegata
• Adulterium sine dolo malo non commititur
• Adversus extraneos vitiosa possessio prodesse solet

• Adversus naturale ius nulli quicquam agere licet

• Adversus periculum naturalis ratio permittit se defendere
• Advocati temperent se ab iniuria
• 
Advocatorum error litigatoribus non nocet
• 
Advocatus non accusat
• 
Aequitas fuit causa introducendae fictionis
• 
Aequitas in iudiciis inter litigantes servanda est

• Aedificare in tuo proprio solo non licet quod alteri noceat
• Aequitas compensationis usurarum excludit computationem
• Aequitas non facti ius sed iuri auxiliatur
• 
Aequitas numquam contravenit legi

• Aequitas praefertur rigore iuris
• 
Aequitas rigore debet praeferri

• Aequitas sequitur legem
• 
Aequitatem quoque ante oculos habere debet iudex
• 
Aequum est ut cuius participavit lucrum participet et damnum
• Aes debitorem leve, graviorem inimicum facit
• Aestimatio libertatis ad infinitum extenderetur

• Affectus punitur, etsi non sequatur effectus
• Affectus punitur licet non sequitur effectus
• 
Agens ante diem, male agit

• Agens rei vindicatione, dominium probare debet

• Agere ad alterius utilitatem potest quis nomine proprio
• Agere ex contractu non potest qui non observat contractum
• Agere non valenti non currit praescriptio
• Agere qui potest, excipere multo magis poterit
• Aliena negotia exacto officio geruntur
• Alienatio facta in fraudem fisci non valet
• Alienatio rei praefertur iuri adscrescendi
• Alieno facto ius alterius non mutatur
• Alienum negotium mea ratihabitione non facit meum

• Alienus dolus nocere alteri non debet

• Alimenta cum vita finiuntur
• 
Alio modo, si sint mutatae conditiones personarum et negotiorum
• Aliud est capere aliud accipere
• Aliud est celare aliud tacere
• 
Aliud est credere, aliud deponere
• 
Aliud est possidere aliud esse in possessione
• 
Aliud est si per parem accuset vel maior minorem vel minor maiorem
• Aliud est veritatem tacere, aliud est falsitatem proponere

• Aliud pro alio invito creditori solvi non potest
• 
Allegans contraria non est audiendus

• Allegans suam turpitudinem non est audiendus
• Allegare vel dicere non sufficit nisi illud probetur
• Alteri stipulari nemo potest
Alterum non laedere

• Alterius circumventio alii non praebet actionem
• Alterius contractu nemo obligatur
• Alterius mora alteri non nocet
• 
Alterius negligentia alteri non obest
• 
A maiore ad minus
• 
Ambigua responsio contra proferentem est accipienda
• 
Ambiguitas contra stipulatorem est

• Ambiguitas verborum latens verificatione suppletur

• Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum

• Animus per signa extrinseca, vel per verba aut per instrumentum probari potest
• 
Ante tempus debita exigi non possunt
• 
Apertissimi iuris est licere litigatoribus iudices recusare
• 
Apices iuris non sunt ius

• Appellare licet regulariter in maioribus et minoribus in civilibus et criminalibus causis
• Appellatio admitenda videtur in dubio

• Applicanda est lex reo favorabilior
• 
Apud bonum iudicem argumenta plus quam testes valent
• 
Arbiter tenetur compromisso recepto concludere et sententiare
• 
Arbitramentum aequum tribuit cuique suum

• Arbitrorum omnis potestas ex compromisso dependet
• 
Argumenta non sunt numeranda sed ponderanda
• Argumentum a divisione est fortissimum in lege
• Argumentum a simili valet in lege
Argumentum ab auctoritate est fortissimum in lege
• Argumentum ab inconvenienti plurimum valet in lege
• Assignatus utitur iure auctoris
• Atrocior est iniuria, si in conspectu iudicis facta est
• Auctoris dolus emptori non obicitur

• Aucupia verborum sunt iudice indigna

• Audaces fortuna iubat
• Audentes fortuna iuvat
• 
Audaces fortuna iuvat non omnibus horis
• 
Audi alteram partem
Audi partem alteram

• Audiatur et altera pars

• Aut exhaeredare debet pater filium aut instituere, quia si eum praeterit, non valet testamentum
• A verbis legis non est recedendum
• Bellum omnium in omnes

• Beneficium legis non debet esse captiosum
• Beneficium non confertur invito

• Beneficium praetoris non debet esse alicui captiosum
• Beneficium unum a pluribus non possidetur
• Benigna sententia est praeferenda

• Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
• Bis de eadem re agere non liquet; bis de eadem re ne sit actio, crimen idem bis non cognoscentur y nemo bis punitur pro eodem delicto
• Bona fides exigit ut quod convenit fiat

• Bona fides in transactionibus pro necessario requisito habetur
• 
Bona fides de iure et bono inicio ad usucapiendum exigitur

• Bona fides non patitur, ut semel exactum iterum exigatur

• Bona fides praesumitur si titulus verus

• Bona fides quae in contractibus exigitur aequitatem summam desiderat
• 
Bona fides regulariter praesumitur

• Bona fides semper praesumitur, nisi mala adesse probetur

• Bonae fidei emptor esse videtur, qui ignoravit eam rem alienam esse

• Bonae fidei possessor in percipiendis fructibus iuris habet

• Bonam fidem in contractibus considerari aequum est

• Boni iudicis est ampliare urisdictionem
• Boni iudicis est iudicium sine dilatione mandare executioni

• Boni iudicis est lites dirimere ne lis ex lite oritur

• Bonum sine ratione nullum est; sequitur autem ratio naturam

• Bonus atque fidus / iudex honestum praetulit utili

• Bonus iudex damnat improbanda non odit
• 
Bonus iudex nihil ex arbitrio suo facit sed secundum leges et iura pronuntiat
• Bonus iudex secundum aequum et bonum iudicat et aequitatem stricto iure praefert
• Calor iracundiae non excusat a delicto
• Casum sentit dominus

• Casum sentit is quem tangit

• Casus a nullo praestantur
• Casus fortuitus a mora excusat

• Casus fortuitus excusat conductorem

• Casus fortuitus in nullo contractu praestatur

• Casus omissus habetur pro omisso

• Causa causae est etiam causa causati

• Causa criminalis non praeiudicat civili

• Causa fictionis est aequitas
• 
Cautela abundans non nocet

• Cautio iudicatum solvi

• Caveat emptor

• Cavendum est a fragmentis
• 
Cavere aut carere

• Cedant arma togae
• 
Cedi ius personale alii non potest

• Census et monumenta publica potiora sunt testibus
• 
Cepisse quis intellegitur, quamvis alii adquirit

• Certo corpore legato demonstratio falsa posita non peremit legatum
• Certum confessus, pro iudicato erit, incertum, non erit

• Certum est quod certum reddi potest
• Cessante causa cessat effectus
• Cessante causa finali cessat effectus
• Cessante causa prohibitionis cessat prohibitio
• Cessante ratione iuris cessat eius dispositio
• Cessante ratione legis cessat ipsa lex
• Cessante statu primitivo cessat derivativus
• Cessat lex ubi venit necessitas
• Cessionarius est pro creditore
• Cessionarius utitur iure cedentis
• Circuitus est evitandus
• Clausula in fine posita refertur ad omnia praecedentia
• Clandestina iniusta praesumuntur
• Clausula generalis non refertur ad expressa
• Clausula quae abrogationem excludit ab initio non valet
• Clausula rebus sic stantibus semper intelligitur in contractibus
• Clausula specialis praefertur generali
• Clausula vel dispositio inutilis per praesumptionem remotam vel causam ex post facto non fulcitur
• Clausulae insolitae inducunt suspicionem
• 
Coacta voluntas stricta iuris ratione voluntas est

• Coactus volui

• Cogitationis poenam nemo patitur
• 
Cohaeredes una persona censentur propter unitatem iuris quod habent
• Collegium non moritur

• Commercium iure gentium commune debet esse
• Commoda ferens, incommoda et onera sustinere debet
• Commodum eius esse debet, cuius periculum est
• Commodum est emptoris

• Commodum quando sentire debeat, qui tulit incommodum
• Commodum ex inuria non oritur
• Commodum ex iniuria sua nemo habere debet

• Communio est mater discordiarum

• Communem rem habentes, non possunt regulariter super illud disponere

• Communis error facit ius

• Communis opinio habet autoritatem, non tam quia multorum est, quam quod ratione nititur
• Communis opinio habet vim consuetudinis
• 
Communitas est causa discordiae

• Compendiosa doctrina vel unius casus, vel plurium, in quibus eadem ratio est
• Compensatio compensationis non datur

• Compensatio dicitur esse ficta solutio

• Compensatio lucri cum damno

• Compensatio non admittitur de specie ad speciem
• 
Conceptus pro iam nato habetur

• Concessum de uno negatur de altero

• Concursu partes fiunt

• Condicio in contractibus condicionalibus trahitur retro ad tempus celebrati contractus
• Condicio possidentis melior est in pari causa turpitudinis

• Condicio suspendit actum
• 
Condicio suspendit sed non cogit
• Condiciones, quae contra bonos mores inseruntur, remittendae sunt
• Conductor omnia secundum legem conductionis facere debet
• Confes si pro iudicatis habentur

• Confessio facta in iudicio non potest retractari
• Confessio in favorem confitentis debet interpretari
• Confessio in uno iudicio facta in alio nocet
• Confessio iudicialis pro plena probatione habetur
• Confessio iuris errantis non praeiudicat
• Confessio omnem praesumptionem excludit

• Confessio sine causa debendi nihil probat
• 
Confessio vero per metum vel per fraudem extorta non valet
• Confessos in iure pro iudicatis haberi placet
• 
Confessus pro iudicato est
• 
Confirmare nemo potest priusquam ius ei acciderit
• Confirmatio nihil dat novi
• 
Confirmatio non extendit actum sed corroborat

• Confirmatio omnes supplet defectus
• 
Confusione perinde exstingitur obligatio ac solutione
• Conscia mens recti famae mendacia risit
• 
Conscientia mille testes
• 
Consensu convenire intellegitur

• Consensus domini negotium praecedere potest et subsequi
• Consensus facit nuptias

• Consensus, id est, pactio coniugalis, matrimonium facit
• Consensus iniuste denegatus pro dato habetur
• Consensus non concubitus facit matrimonium
• Consensus tollit errorem
• Consentire iurisdictioni videtur qui sciunt se non esse subiectos iurisdictioni eius et in eum consentiunt
• Consentire matrimonio non possunt infra annos nubiles

• Consentire videtur qui longo tempore patitur
• 
Consequentiae non est consequentia; sed sisti debet extensio intra casus proximos
• Consilium habuisse non nocet, nisi et factum secutum fuerit

• Consilium non punitur nisi ad malum tendere probetur
• 
Constitutiones principum nec ignorare quemquam nec dissimulare permittimus
• Consuetudinis ususque longaevi non vilis auctoritas est

• Consuetudo esse debet uniformis

• Consuetudo est altera lex
• 
Consuetudo est optima legum interpres
• 
Consuetudo legis species est

• Consuetudo loci est observanda

• Consuetudo non derogat iure naturali
• 
Consuetudo non praesumitur, sed probanda

• Consuetudo semel reprobata non potest amplius induci

• Consuetudo sine veritate et iustitia vetustas erroris est

• Consuetudo tollit communem legem

• Contemporanea expositio est optima et fortissima in lege

• Contestatio pro petitione habetur
• 
Contra absentes gesta ipso iure nulla sunt
• Contra eum, qui legem dicere potuit apertius, est interpretatio facienda
• Contra absentia iusta excusatio admittitur
• Contra legem facit, qui id facit quod lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sententiam eius circumvenit
• Contra negantem principia non est disputandum
• Contra non valentem agere non currit praescriptio
• Contractus contra legem prohibentem ipso iure nullus est
• Contractus ad heredes transeunt
• Contractus ex conventione legem accipere dinoscuntur
• Contractus mandati solo consensu perficitur
• Contractus non inter absentes sit, nisi nuntio vel epistula interveniente
• Contractus nullus dicit, qui in re, forma vel materia peccat
• Contrarius sensus legis pro lege accipitur
• Contraxisse unusquisque in eo loco intellegitur, in quo ut solveret se obligavit
• Contumaces non videntur, nisi qui, cum oboedire deberent, non obsequuntur
• Conventio perficit emptionem
• Copulatio verborum indicat acceptationem in eodem sensu
• Corpora communia sed non pecunia
• Corpore et animo possessioni incumbere, iurisperiti dicunt, quia possessio non tantum corpore sed animo etiam retinetur
• Credenda est scriptura

• Creditor in pignore proprietatem non habet, sed ius in re specificum
• Creditor non tenetur aliam pro alia moneta accipere

• Creditor potest eligere an velit pignus persequi, an debitorem convenire
• Creditor quando succedit debitori actiones confunduntur
• Crescit contumelia ex persona eius qui contumelia fecit
• Crimen vel poena paterna nullam maculam filio inflingere potest
• Cui damus actionem, eidem et exceptionem competere multo magis qui dixerit
• Cui datur actio, ei multo magis exceptio
• Cui licet quod est plus, licet utique quod est minus
• Cui usus relictus est, uti potest, frui non potest
• Cuicumque aliquis quid concedit concedere videtur et id sine quo res ipsa esse non potuit
• Cuilibet in sua arte perito est credendum
• Cuius commoda eius incommoda
• Cuius commoda, ibi ius
• Cuius commodum eius et incommodum
• Cuius est dare eius est disponere
• Cuius est instituere eius est abrogare
• Cuius est solum eius est usque ad coelum
• Cuius regio eius religio
• Culpa caret qui scit sed prohibere non potest
• Culpa commitere potest quis in re propria
• Culpa dolo proxima dolum repraesentat
• Culpa est immiscere se rei ad se non pertinente
• Culpa lata dolo aequiparatur
• Culpa lata dolus est praesumptus
• Culpa non caret qui rei non intellectae se immiscet
• Culpam esse, quod a diligente provideri poterit, non esse provisum aut tum denuntiatum esset, cum periculum evitari non possit
• Culpam poena premit comes
• Culpa tutoris non nocet pupilo

• Cum a lege specialiter non prohibetur permittitur tacite

• Cum in verbis nulla ambiguitas est, non debet admitti voluntatis quaestio
• Cum fundus fundo servit, vendito quoque fundo servitutes sequuntur
• Cum lex in praeteritum quid indulget, in futurum vetat
Cum reus moram facit, et fideiussor tenetur
• 
Cum semel adita est hereditas, omnis defuncti voluntas rata constituitur
• Curiosus igitur debet esse creditur, quo vertatur

• Currit tempus a tempore scientiae et potentiae
• 
Cursus curiae est lex curiae
• Da mihi factum, dabo tibi ius
Damnatio partes facit

• Damnatus ille est ubi damnatio tenuit
• Damnum pati videtur, qui commodum amittit
• Damnum sine iniuria esse potest
• Damnum, quod quis sua culpa sensit, sibi debet, non aliis imputare
• Damnum quod quis sua culpa sentit, sibi et non alteri debet imputare
• Dare est dominium transferre
Dare in solutum est vendere
• Debet factum ita clare proponere, ut ex eo ius agendi colligatur
• Debitoris est electio in contractibus
• De duobus malis minus est eligendum

• De exemplis ius hauriendum sit, ubi lex deficit

• De fide et officio iudicis non recipitur quaestio

• Deficiente heredis institutione testamentum nullum est

• De internis non iudicat praetor

• De iure non rescinditur, cum ipso iure fit nulla

• De legibus tunc iudicandum est, cum instituuntur, non cum institutae fuerint

• De minimis non curat lex

• De minimis non curat praetor

• De momento ad momentum tempus inspicitur
• 
De muliere tacite stipulata, contra quam praesumptionem non admittitur probatio in contrarium
• De nihilo nihilum, in nihilum nil posse reverti

• De non apparentibus et non existentibus eadem est ratio

• De qua re cognoverit iudex, pronunciare quoque cogendus erit

• De similibus idem est iudicium

• De suo, non de alieno iure quemque agere oportet

• De suspicionibus non debet aliquem damnari
• 
Debet esse titulus secundum ius
Debile fundamentum fallit opus

• Debitor non potest impedire venditionem pignus
• 
Debitum et contractus sunt nullius loci

• Deceptis, non decipientibus, opitulatur
• 
De eadem re non bis sit actio
• Definitiva sententia, quae condemnationem vel absolutionem non continet, pro iusta non haberi
• Delegata potestas delegari non potest
• Delicta continuata dicantur unum
• Delictum defuncti non transit in heredem, sed condemnatio
• Denuncians falso impune non habet
• Derivata potestas non potest esse maior primitiva
• Destitisse autem is videtur non qui distulit, sed qui liti renuntiavit in totum
• Debita sequuntur persona debitoris
• Diei adiectio pro reo est, non pro stipulatore
• Dies a quo non computatur in termino sed computatur dies ad quem
• Dies dominicus non est iuridicus
• Dies incerta pro condicione habetur
• Dies incertus appellatur condicio
• Dies incertus condicionem in testamento facit
• Dies interpellat pro homine
• Dies pro domino interpellat
• Dies ultimus pro completo habetur
• Diligenter fines mandati custodiendi sunt
• Diligentia quam in suis
• Diliges proximum tuum sicut teipsum
• Diliges proximum tuum tamquam teipsum
• Dispensatio praecepti facta est propter necessitatem
• Diuturni mores consensu utentium comprobati legem imitantur
• Divus Traianus Adsidio Severo rescripsit: satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari
• Do ut des
• Doctor qui imperite consulit, damnum passo satisfacere tenetur
• Dolo facit, qui petit quod redditurus est
Dolo facit, qui petit quod restituere oportet eundem

• Dolum auctoris bona fide emptori non nocere, certi iuris est
• Dolum ex indiciis perspicuis probari convenit
• Dolum non praesumi

• Dolum praesumi a lege
• 
Dolum proprium allegare quis non debet

• Dolus a fraude differt velut genus a specie
• 
Dolus dolo compensatu
• 
Dolus ex qualitate facti consideratur

• Dolus non praesumitur (in dubio)
• 
Dolus omnimodo puniatur

• Dolus semper praestatur
Dolus volenti non infertur

• Dominus ab alterius culpam tenetur, sive servi sive liberi

• Dominus membrorum suorum nemo videtur

• Domus sua cuique est tutissimum refugium

• Donare est perdere

• Donare nemo potest quod non habet

• Donatio causa remunerationis non dicitur vera donatio
• 
Donatio inofficiosa tantum rescinditur usque ad legitimam

• Donatio non est modus adquirendi sed titulus

• Donatio omnium bonorum dilapidatio non autem diligens administratio est
• Donatio omnium bonorum nulla est
• 
Donatio revocatur per atrocem iniuriam
• 
Donationis causa contrahi locatio non potest
• 
Donationes sint stricti iuris, ne quis plus donasse presumatur quam in donatione expresserit
• Donatori plus favetur quam donatario

• Dormiunt aliquando leges, moriuntur numquam

• Dos sine matrimonio esse non potest

• Duas uxores eodem tempore habere non liceo
• 
Dubia in meliorem partem interpretari debent
• 
Dum excusare credis, accusas

• Duo non possunt in solidum unam rem possidere
• 
Dura lex, sed lex
• 
Durum est, sed ita lex scripta est
• Ea cessante cesset lex
• 
Ea, quae contra leges fiunt, pro infectis habenda sunt

• Ea, quae sunt moris et consuetudinis, in bonae fidei iudiciis debent venire

• Eadem mensura vel moneta debetur quae erat tempore contractus

• Eae obligationes, quae consensu contrahuntur, contraria voluntate dissolvuntur
• Ebrius aequiparatur infanti et sicut infans non punitur delinquendo ita etiam ebrius
• Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
• 
Eius est electio in cuius favorem alternativa adiecta est
• Eius est legem interpretare, cuius est condere
• Electa una via per partem ad aliam non potest venire
• Electio semel facta non facile est cassanda
• Emptio consensu peragitur
• Emptio rei suae sive a sciente sive ab ignorante non valet
• Emptio tollit locatum
• Emptio ut consistat pretium debet dari in quantitae et non in specie
• Emptor curiosus esse debet
• Emptor rei locatae potest expellere conductorem ante tempus, nisi aliud convenit inter eum et venditorem...
• Emptori etiam venditoris iura prodesse non ambigitur
• Emptori quidem fundi necesse non est stare colonum, cui prior dominus locavit, nisi ea lege emit
• Enumeratio infirmat vim legis in casibus non enumeratis
• Epistula enim non erubescit

• Errantis voluntas nulla est
• 
Errans in iure non excusatur
• Error communis facit ius

• Error excludit dolum et in dubio potius praesumitur error quam dolos

• Error facit ius
• Error facti necdum finito negotio nemini nocet

• Error iuris sive facti non prodest
• 
Errore veritas non amittitur

• Et adispicimus possessionem corpore et animo; neque per se animo neque per se corpore
• Et apiscimur possessionem corpore et animo; neque per se animo neque per se corpore
• Et non facere facere est

• Et hoc argumentamur ex antiqua regula, quae voluit hererem heredis testatoris esse heredem
• Etiam ignorantis invitique meliorem condicionem facere licet
• 
Etiam quod natura debetur, venit in compensationem

• Et ideo requiritur binarius testium

• Et verum est habere, licet difficilis est
• 
Eum, qui certus est, certiorari ulterius non oportet

• Ex antecedentibus et consequentibus fit optima interpretatio

• Executio iuris non habet iniuriam

• Executio legis coronat opus

• Exceptionem qui ponere potest, actionem intentare potest

• Exceptio confirmat regulam in contrarium in aliis non exceptuatis

• Exceptio firmat vim legis in casibus non exceptis

• Exceptio non rite adimpleti contractus

• Exceptio probat regulam

• Ex consilio nemo obligatur nisi sit fraudulentum

• Ex commutata forma substantiali res non dicitur eadem

• Ex die incipit obligatio
• 
Ex dolo malo non oritur actio

• Ex facto ius oritur
• 
Ex facto non sequitur id quod sequi videtur

• Ex initio falsi commissi, iusta possessio non paratur

• Ex iudicio lex punit
• Ex lege fit ius

• Ex maleficio non oritur contractus
• 
Ex malis moribus bonae leges oriuntur

• Ex multitudine signorum colligitur identitas vera
• Ex nihilo, nihil facit
• 
Ex non scripto ius venit, quod usus comprobavit
• Ex nudo pacto non oritur actio

• Ex Oriente lux ex Occidente ius
• 
Ex pacto actio nulla nascitur

• Ex persona ius oritur
• 
Ex Roma ius

• Ex scientia praesumitur consensus
• 
Ex sententia fit ius

• Ex turpi causa non oritur actio

• Exceptio actorem excludit, replicatio reum
• Exceptio firmat regulam (in casibus non exceptis)
• Excusatio non petita, accusatio manifesta
• Executio est fructus et finis legis
• 
Ex pacto illicito non oritur actio

• Expedit rei publica ne quis re sua male utatur
• Expressa nocent non expressa non nocent
• Expressio eorum quae tacite insunt nihil operatur
• Expressio unius est exclusio alterius
• 
Expressum facit cessare tacitum
• Extinguitur crimen mortalitate
• 
Extra territorium ius dicenti impune non paretur
• Ex tribus saltem personis
• Facere iniuriam nemo, nisi qui scit se iniuriam facere, potest
• Facere videtur qui iubet et mandat
• 
Facilior debet esse iudex ad absolvendum quam ad condemnandum
• Facta non praesumuntur sed probantur
• Facta pro infectis haberi non possunt
• Factum alienum inutiliter promittitur
• Factum alterius alteri prodest

• Factum est illud: fieri infectum non potest
• Factum non potest esse infectum
• Factum spectatur, non quod debuit fieri
• Falsa demonstratio non nocet
• 
Falsa demonstratione legatum non peremit
• Falsa grammatica non vitiat chartam
• Falsi procuratoris gesta possint ratificari
• Falsus in uno falsus in omnibus
• Favorabilior est rei causa quam actoris
• Favoralia amplianda
• Favoralia sunt amplianda, odiosa sunt restringenda
• Favor debitoris

• Favor rei
Favolabiliores rei potius quam actores habetur

• Fetus occisio quocumque modo et quocumque tempore a momento conceptionis procuretur
• Fiat iustitia et pereat mundus
• 
Fiat iustitia, pereat licet integer orbis

• Fiat iustitia, ruat coelum

• Fictio habet vim veritatis

• Fidem frangenti fides frangitur

• Fidem non servanti fides servanda non est

• Fides bona contraria est fraudi et dolo

• Fides est fundamentum iustitiae

• Fides est dictorum conventorumque constantia et veritas

• Fides non est servanda ei qui prior fidem fregit
• 
Filius adoptivus habet imaginem filii naturalis

• Filius naturalis ventrem sequitur

• Fiscus ex suis contractibus usuras non dat, sed ipse accipit

• Fiscus non erubescit
• 
Fiscus semper idoneus successor sit et solvendo

• Fiscus semper locuples
• 
Forma est quae dat esse rei

• Fortes fortuna iuvat
• Forum delicti comissi

• Forum est ubi domicilium est
• Fractionem diei non recipit lex

• Frangenti fidem, fides non est servanda

• Fraudem suam nemo debet allegare
• 
Fraus est celare fraudem

• Fraus et dolus nemini debent patrocinari

• Fraus nemini prodest

• Fraus omnia corrumpit
• 
Fructuarius causam proprietatis deteriorem facere non debent, meliorem facere potest
• Fructus dicuntur deductis impensis

• Fructus intelleguntur deductis impensis

• Fructus pendentes dicuntur esse pars rei

• Fructus pendentes pars fundi videntur

• Frui pro parte possumus, uti pro parte non possumus

• Frustra probatur quod probatum non relevat
• 
Frustra sibi fidem quis postulat ab eo servari, cui fidem a se praestitam servare recusat
• Fumo periit, qui fumum vendidit
Fumo punitur qui vendidit fumum

• Fumus boni iuris

• Fur semper in mora

• Furor superveniens non perimit actum prius perfectum

• Furtum sine affectu furandi non committur
• Gallus putat non posse ita servitutem imponit, ut quis facere aliquid cogeretur
• Genera non pereunt
Generale nihil certi implicat
• 
Generale dictum generale est interpretandum
• Generalia specialibus derogant
• 
Generalis clausula non prorrigitur ad ea quae antea specialiter sunt comprehensa
• Generalis regula generaliter est intelligenda

• Generalitati legis est standum
• 
Generi per speciem derogatur
• 
Genus numquam perit

• Genus perire non potest

• Gratuitum debet esse commodatum

• Grave est fidem fallere
• Habet rei vindicationem qui non habet possessionem

• Habetur quod peti potest

• Hanc si tollas, tollis mutua inter Principes commercia... quin et tollis ipsum ius pentium
• Heredis appellatione heredes heredis continentur

• Hereditas enim non heredis personam, sed defuncti sustinet

• Hereditas numquam ascendit
• 
Hereditas personam defuncti substinet
• 
Hereditas pro parte adiri nequit
• Hereditas semel repudiata adiri nequit
• 
Hereditas sub condicione adirii non potest
• 
Heredum appellatione veniunt heredes heredum in infinitum
• Heres eadem persona cum defuncto fingitur
• 
Heres est aut iure proprietatis aut iure representationis
• Heres est eadem persona cum defuncto
• 
Heres heredis mei meus heres est
• 
Heres non potest venire contra factum defuncti

• Heres substitutus excludit cohaeredem

• Heres tenetur praestare factum defuncti

• Hominum causa omne ius constitutum sit

• Homo homini lupus

• Homo homini persona

• Homo sacra res homini
• Iam non sunt duo sed una caro
• 
Ianua omnium vitiorum est iracundia
• 
Ibi semper causa agatur ubi crimen admittitur
• 
Id certum est quod certum reddi potest, sed id magis certum est quod de semetipso est
• Ignorantia facti, non iuris, excusat

• Ignorantia facti proprii neminem excusat; ignorantia facti alieni excusat
• 
Ignorantia iudicis calamitas innocentis
• Ignorantia iuris canonici sive civilis neminem excusat regulariter
• Ignorantia iuris licet a dolo excusat
• 
Ignorantia iuris nemini prodest

• Ignorantia iuris nocet
• Ignorantia iuris non excusat
• Ignorantia legis non excusat
• Ignorantia saepe tam iuris quam facti excusare potest
• Iis legibus (imperator) Caesar Vespasianus solutus sit
• Illicite factum obligationem inducit
• Impedito agere bene currit praescriptio quando ipse impedimentum removere potui et negligens in removendo fuit
• Impossibilium nulla obligatio est

• Immobilia pupilli sine decreto superioris tutor alienare non potest
Immo secundum allegata

• Impossibilis condicio pro non scripta habetur

• Impossibilitas superveniens non vitiat obligationem aut contractum

• In aequali iure melior est condicio possidentis

• In alienam voluntatem conferri legatum non potest
• 
In alieni facti ignorantia tolerabilis error est
• 
In alternativis debitoris est electio, et sufficit alterum adimpleri

• In alternativis est electio venditoris
• 
In ambigua voce legis ea potius accipenda est significatio, quae vitio caret
• In ambiguis rebus humaniorem sententiam sequi oportet
• 
In ambiguo sermone non utrumque dicimus, sed id dumtaxat quod volumus
• In Anglia non est interregnum
• In argumentum trahi nequeunt, quae propter necessitatem aliquando sunt concessa
• In eadem observationem numeramus et dies solis, quos dominicos rite dixere maiores, qui repetitio in se calculo revolvuntur
• In bonae fidei contractibus ex mora usurae debentur
• 
In casibus omissis deducenda est norma legis a similibus

• In casu extremae necessitatis omnia sunt communia
• 
In causa ius esse positum
• 
In claris non fit interpretatio
• 
In communione vel societate nemo compellitur invitus detineri

• In condicionibus testamentorum voluntatem potius quam verba, considerari oportet
• In contractibus rei veritas potius quam scriptura prospici debet

• In contractis tacite insunt quae sunt moris et consuetudinis
• 
In contrahendis matrimoniis naturale ius et pudor inspiciendus est
• 
In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectari placuit

• In criminali negotio rei forum accusator sequatur

• Indicium unum indicium nullum

• In disiunctivis sufficit alteram partem esse veram
In dubiis, semper benigniora praeferenda sunt

• In dubio absolvitur reus
• 
In dubio, abstine

• In dubio benigniora
• 
In dubio contra fideicommissum

• In dubio contra fiscum
• 
In dubio contra stipulatorem

• In dubio, contra proferentem
• In dubio facienda est interpretatio, quae aequalitatem conservat
• In dubio minus

• In dubio non est praesumendum delictum

• In dubio pars mitior est sequenda
• In dubio pro debitore
• 
In dubio pro herede

• In dubio pro lege
• 
In dubio pro libertate

• In dubio pro matrimonio
• In dubio pro operario
• In dubio pro possessore
• 
In dubio pro reo
• 
In dubio pro testamento

• In dubio pro validitate

• In dubio pro validitate testamento
• 
In dubio quod minimum est sequimur

• In eo quod plus sit semper inest et minus
• 
In errore communi de facto aut de iure suplet Ecclesia potestatem regiminis exsecutivam
• In exceptione reus actor est et probare debet exceptionem
• In fictione iuris semper aequitas existit
• 
In fictione iuris semper subsistit aequitas
• 
In fideicommisso non heredi sed testatori succeditur

• Infitiatio non est furtum
• 
In his, quae contra rationem iuris constituta sunt, non possumus sequi regulam iuris
• Iniuria volenti non irrogatur
• 
In illiquidis non fit mora

• In iudicando criminosa est celeritas
• 
In iudiciis non est acceptio personarum habenda
• 
In iure erranti non procedit usucapio
• 
In iure no remota causa sed proxima spectatur
• 
In lege Aquilia et levissima culpa venit
In legibus et statutis brevioris stili, extensio facienda est liberius

• In maiore minus inest
In maiore summa continetur minor

• In maleficiis voluntas spectatur, non exitus
In maleficio ratihabitio mandato comparatur

• In obscuris minimum est sequendum
In obscuro libertas praevalet
In omni contractu bonam fidem praestare debet

• In omnibus agendis inoffensus esse debet iudicium affectus non susceptus
• In omnibus speciebus liberationum etiam accessiones liberantur
• 
In pari causa turpitudinis cessat repetitio
In pari delicto vel causa potior est condicio possidentis
• 
In pignore autem nihil nisi quaedam securitas est solutione
In poenam heres non succedit

• In poenis benignior est interpretatio facienda

• In praesentia maioris cessat potestas minoris
• 
In praeteritum non vivitur
• In pretio emptionis et venditionis naturaliter licet contrahentibus se circumvenire
• In re communi, potior est condicio prohibentis
In remediis versatur ius
• 
In rem suam auctoritatem accomodare tutorem non potest
• In societatis contractibus fides exuberet
• In suo alii hactenus facere licet, quatenus nihil in alienum immittat
• In toto partem non est dubium contineri
• Inaudita causa quemquam damnari aequitatis ratio non patitur
• Incertam partem possidere nemo potest
• Incivile est nisi tota lege perspecta una aliqua particula eius proposita iudicare vel respondere
• Inclusio unius, exclusio alterius
• Indicium unum tollit aliud
• Infitiando depositum nemo facit furtum
• Iniquum petendum, ut aequum feras
• Iniuria ex affectu facientis consistit
• Iniuriarum aestimatio non ad id tempus, quo iudicatur, sed ad id, quo facta est, referri debet
• In pari causa potior est prohibentis condicio
• In rebus novis constituendis evidens esse utilitas debet, ut recedatur ab eo iure, quod diu aequum visum est
• In re communi nemo dominorum iure facere quicquam invito altero potest
• In rem suam auctoritatem accomodare tutorem non potest

• In re obscura melius est favere repetitioni quam adventicio lucro

• In re pari potior est causa prohibentis
• Instrumentum in dubio interpretatur ut in eo mala grammatica non contineatur
• Instrumentum in uno falsum non in totius falsum praesumitur
• Intellegitur concessum quod non est prohibitum

• Inter alios acta vel iudicata aliis non nocet
• 
Inter arma, silent leges

• Inter coheredes communicantur commoda et incommoda
• Inter genus et speciem
• Inter copulatos est coniugium ratum

• Inter venditorem et emptorem coniunguntur tempora
• 
Interest nostra potius non solvere quam solutum repetere

• Interest rei publicae ne maleficia remaneant impunita

• Interest rei publicae ut sit finis litium

• Interpretatio fieri debet semper ut actus valeat

• Interpretatione legum poenae molliendae sunt potius, quam asperandae
• Interventu novae personae nova nascitur obligatio, et prima tollitur
• Inutile est testamentum, in quo nemo heres instituitur
• 
Inveterada consuetudo pro lege non immerito custoditur
• 
Invito beneficium non datur

• Invito creditori aliud pro alio solvitur
• 
Invito nemini bonorum possessio adquiritur
• 
Invitus agere vel accusare nemo cogatur
• 
Invitus dicitur, qui expressum non consentit
• 
Invitus liberari potest
• 
Invitus nemo rem cogitur defendere

• Invitus procurator non solet dari
• 
Invitus procurationem suscipere nemo cogitur
• Ira non excusat delictum
• Is potest repudiare, qui et adquirere potest
• Is, qui in ius succedit alterius, eo iure, quo ille, uti debebit
• Is, qui precario habet, etiam possidet
• Iudex competens est, qui ordinariam iurisdictionem habet
• Iudex damnatur cum nocens absolvitur
• Iudex damnatur ubi nocens absolvitur
• Iudex debet stare semper et iudicare ad cartam et secundum quod in ea continetur nisi aliquod imposibile, vel contra ius naturale continetur in ea
• Iudex est interpres iustitiae
Iudex ex conscientia iudicare debet

• Iudex in causa propria quis esse non potest
Iudex in propria causa nequit cognoscere

• Iudex iudicare debet secundum allegata et probata partibus
Iudex neminem debet condemmare nisi accusatum

• Iudex non potest pertransire, quod principaliter in iudicio proponitur
• Iudex parte absente definitive in causa agere potest

• Iudex qui omittit id quod facere debet punitur

• Iudex suspectus excusatur

• Iudicandum est secundum allegata et probata
• 
Iudicare secundum ea quae in iudicio proponuntur et probantur
• Iudicati actio datur in eum qui non est condemnatus

• Iudicem non posse recusari sine causa

• Iudices sententiae suae ratione adducant

• Iudicia, anchorae legum sunt, ut leges rei publicae
• Iudices ad restitutionem usurarum possunt compellere
• Iudicis est ius dicere non dare
Iudicis sententia pro veritate accipitur
• 
Iudicium non potest esse super futuro
• Iudicium non potest pendere ex voluntate litigantium
• Iudicium pro veritate accipitur
• 
Iura enim naturalia sunt immutabilia
• 
Iura humana universalia sunt
• Iura naturae sunt inmutabilia

• Iura naturalia immutabilia sunt

• Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
• 
Iura novit curia
Iuramentum est indivisibile, et non est admitendum in parte verum et in parte falsum
• Iuravi mihi non liquere atque ita iudicatu illo solutus sum
Iure gentium hoc introductum est, ut cunctis hominibus inter se libera esset negotiandi facultas
• Iure naturae enim aequum est neminem cum alterius detrimento et iniuria fieri locupletiorem
• Iure naturali ad quem spectat rei commodum spectare debet et damnum

• Iurare rem sibi non liquere iudex licet
• 
Iuris error nulli prodest
• 
Iuris executio non habet iniuriam

• Iuris ignorantia non prodest adquirere volentibus, suum vero petentibus non nocet

• Iurisdictio territorio cohaeret


* Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere

• Iurisperitus non excusatur a dolo per ignorantiam iuris
• Ius et fraus nunquam cohabitant

• Ius est in natura; natura hominis socialis est
• 
Ius ex facto oritur

• Ius ex iuniuria non oritur

• Ius interpretari circa veritatem
• 
Ius privatum, sub tutela iuris publici, latet
• 
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
• Iusiurandum vicem rei iudicatae optinet
Ius soli sequitur aedificium

• Iustum est ut omnia sint ordinatissima

• Iustus es, Domine, et rectum iudicium tuum
• Lata culpa plane dolo comparabitur

• Legato falsa causa non nocet
Legatum in alienam voluntatem poni potest, in heredis non potest
• 
Legatum nemo propria auctoritate ocupare potest

• Legem brevem esse oportet, quo facilius ab imperitis teneatur

• Legem patere quam ipse fecisti

• Leges generales non debent extendendi ad leges quae habent suam particularem provisionem
• Leges habent maximam virtutem ex consuetudine
• 
Leges intellegi ab omnibus debent

• Leges naturae in statu naturae silent
• Leges non sunt de facili mutandae
• Leges posteriores corrigere solent leges priores
• Leges posteriores priores abrogant
• Leges posteriores priores contrarias abrogant
• Leges vigilantibus scriptae sunt
• Legis enim est, qui inscienter peccat, scienter emmendet
• Legis tantum interest ut certa sit, ut absque hoc nec iusta esse potest
• Legitima adminicula non sunt deneganda
• Legitima de fideicomisso detrahenda
• Legitima filii non continetur sub fideicomisso universali
• Lex Angliae est lex misericordiae
• Lex civilis naturalia iura tollere non potest
• Lex erit manifesta, secundum naturam, secundum consuetudinem civitatis, loco temporique conveniens, iusta et aequabilia praescribens, congruens, honesta et digna, utilis et necessaria
• Lex facit, quod ipse est rex

• Lex in futurum vetat in praeteritum indulget

• Lex iniqua non habet rationem legis
Lex iubeat, non disputet

• Lex naturae haec est, ut qui nascitur sine legitimo matrimonio matrem sequatur
• Lex naturalis est una omnium, quia praecepta communia continet
Lex neminem cogit ad impossibilia

• Lex non cogit ad impossibilia

• Lex non extenditur contra rationem iuris communis
• 
Lex plus laudatur quando ratione probatur
• 
Lex posterior derogat priori
• Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
• Lex rebus imponitur non verbis
Lex retro non agit
Lex semper dabit remedium
• Lex semper loquitur
• 
Lex specialis derogat generali

• Lex spectat naturae ordinem
• 
Libello conformis debet esse sententia

• Libertati in dubio favetur

• Licet actio ex delicto in heredem non detur, datur tamen exceptio

• Licet lata culpa in criminibus dolo non equiparetur

• Licet legibus soluti sumus, attamen legimus vivimos

• Licitum est contrahentibus sine dolo se decipere
• 
Limitata causa limitatum producit effectum

• Linea recta semper praefertur transversali

• Lis pendere incipit; et ideo statim locum habet principium lite pendente, nihil innovetur
• Lite pendente nihil innovetur
• 
Lites debent celeriter terminari

• Lites restringenda sint potius quam laxandae
• 
Litora, in quae populus Romanus imperium habet, populi Romani esse arbitror
• 
Litorum quoque usus publicus iuris gentium est
Locare servitutem nemo potest
• 
Locatio et conductio contrahi intellegitur, si de mercede convenerit
• 
Locatio sine mercede certa contrahi non potest
• Locupletari non debet aliquis cum alterius iniuria vel iactura
• Locus regit actum
Longaevi enim usus et consuetudinis non est vilis auctoritas
• Lucrum amittere non est semper damnum sentire
• Lupus est homo homini, non homo
• Magis punitur, et crimen augetur si perseveraverit in delicto
• 
Magna negligentia culpa est: magna culpa dolus est

• Maiorem diligentiam in rebus alienis quam in propriis quis praestare debet
• 
Maius continet minus

• Mala fides superveniens de iure canonico nocet praescribente

• Mala fides superveniens nocet

• Mala fides superveniens non nocet

• Mala fides superveniens quae interrumpat praescriptionem et faciat cessare publicianam
• Mala grammatica non vitiat chartam
• 
Malae fidei possessorem esse qui contra legem aliquid mercatur
• 
Male nostro iure uti non debemus
• 
Male verum examinat omnis corruptus iudex

• Malitia et dolus nemini debent patrocinari

• Malitia supplet aetatem
• 
Malus usus abolendus est

• Mandatam sibi iurisdictionem mandare alteri non posse manifestum est
• Mandatum ad transigendum et vendendum debet esse speciale
• Mandatum non est obligatorium, quod contra bonos mores est
• Mandatum solvitur morte
Mandatum, nisi gratuitum, nullum est
• Manifesta non indigent demonstratione vel probatione
• Manifestum est quod per personarum acceptionem iudicium corrumpitur
• Mater semper certa est, pater vero is est, quem nuptiae demonstrant
• Matrimonialis viri et mulieris coniunctio indissolubilis est
• Matrimonium enim contrahitur per legitimum uiri et mulieris consensum
• Matrimonium facit coitus
• Matrimonium facit partium consensus
• Matrimonium inter invitos non contrahitur
• Matrimonium ratum et consummatum nulla humana potestate nullaque causa, praeterquam morte, dissolvi potest
• Matrimonium solo consensu contrahitur

• Mea mihi conscientia pluris est quam omnis sermo
• Medicus de imperitia tenetur
• 
Melior causa erit possidentis
• 
Melior est condicio defendentis
• 
Melior est condicio possessoris
• 
Melior est condicio possidentis

• Melius est bene facientes... pati quam male facientes
• Melius est sensum magis quam verba amplecti
• Mente captus donare non potest
• 
Mente captus non potest contrahere
• Mentiri non licet agendo

• Mercede enim interveniente transit negotium in aliam formam

• Metus coactionis sufficit ad rescindendum contractum

• Merces constituta sic pretio convenerit
• 
Meum est, quod ex re mea superest
• 
Minima non curat praetor
• 
Minime sunt mutanda, quae interpretationem certam semper habuerunt
• Mimimum atque angustissimum tempus
• 
Minimum sequimur in obscuris

• Minor non potest comprommitere

• Minora di neglegunt
• 
Minus ei licere debet, cui plus licet
• 
Minus solutum intellegitur etiam si nihil esse solutum

• Minus solutum videtur etiam si nihil esse exactum

• Minus solvit qui tardius solvit: nam et tempore minus solvitur

• Mobilia sequuntur personam

• Modus et conventio vincunt legem

• Modus legem dat donationis
• 
Mora cum mora compensatur

• Mora dolum in se praesumptum continet
• 
Mora emptoris relevat venditorem a custodia, non a dolo malo
• Mora rei fideiussori quoque nocet
• 
Mora sua cuilibet est nociva
• 
Moram purgare licitum est
• Mors omnia iura solvit
• 
Multa contra iuris rigorem pro libertate sunt constituta
• Mutare consilium quis non potest in alterius detrimentum
• Mutata forma prope interemit substantiam rei
• Nam qui non prohibet, cum prohibere possit, iubet

• Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de eius commodo agitar
• Natura magistra, lex discipula

• Naturalia iura civilis ratio perimere non potest

• Naturaliter videtur possidere is qui usum fructum habet
• 
Ne eat iudex ultra petita partium

• Ne lis ex lite oriatur
• 
Ne plus in accessione potest esse, quam in principali re

• Ne quis in sua causa iudicet, vel ius sibi dicat

• Nec creditoris creditori, quisquam invitus delegari potest
• 
Nec emptio nec venditio sine re quae veneat potest intellegi
• Necesse est ei rei cedi, quod sine illa esse non potest
• 
Necessitas inducit privilegium quoad iura privata
• 
Neccesitas non habet legem

• Necessitas publica maior est quam privata

• Necessitas vel paupertas non habet legem

• Nec posse, si commissoriam elegit, postea variare
• Negantis nulla probatio

• Negativa non sunt probanda
• 
Negatoria actio non competit nisi domino rei liberae
• Negligens in officio suo punitur

• Negligentia cuiusque sibi non tertio nocet
• Negligentia sua cuique nocet
• 
Nemini licet adversus sua facta venire

• Nemini potest suus fundus servire
• 
Nemini res sua servit
• 
Nemo auditur propriam turpitudinem allegans
• Nemo censetur ignorare legem
• 
Nemo commodando rem facit eius cui commodat
• Nemo condemnatus nisi auditus vel vocatus

• Nemo contra factum suum venire potest
• 
Nemo dat quod non habet
• 
Nemo de improbitate sua consequitur actionem
• Nemo debet bis vexari pro una et eadem causa
• Nemo debet esse iudex et pars
• 
Nemo debet esse iudex in propria causa

• Nemo debet facere in suo quod noceat alieno
• 
Nemo debet inaudito damnari
• 
Nemo debet locupletari iniuste cum iactura aliena
• Nemo debet lucrari ex alieno damno
• 
Nemo errans rem suam amittit
• Nemo est heres viventis

• Nemo ex consilio mandati obligatur
• 
Nemo ex consilio obligatur

• Nemo ex industria protahat iurgium
• 
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest
• Nemo existimandus est dixisse, quod non mente agitaverit
• Nemo in propria causa potest esse testis
• 
Nemo in propria causa testis esse debet
• 
Nemo invitus agere cogatur
• 
Nemo invitus compellitur ad communionem

• Nemo invitus obligatur
• 
Nemo iudex sine auctore
• 
Nemo ius publicum remittere potest
• 
Nemo plus commodi heredi suo relinquit, quam ipse habet
• Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet
• Nemo plus iuris transferre potest quam ipse habet
• 
Nemo potest ad impossibile obligari

• Nemo potest de aliena res transigere
• 
Nemo potest mutare consilium suum in alterius iniuram
• 
Nemo potest repudiare hereditatem, nisi cui delata est

• Nemo potest super re aliena disponere

• Nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest
• Nemo prohibendus est libertati favere

• Nemo punitur pro delicto alieno
• Nemo punitur pro alieno delicto
• Nemo qui condemnare potest absolvere non potest
• Nemo quidem de factis suis praesumat disputare, nec multo fortius contra factum suum venire
• Nemo rem suam utiliter stipulatur
• Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
• Nemo sibi sit iudex
• Nemo suam turpitudinem allegans auditur
• Nemo tenetur se detegere
• Nemo tenetur seipsum accusare
• Nemo videtur eos fraudare, qui sciunt et consentiunt
• Ne procedat iudex ex officio
• Neque contra leges neque contra bonos mores pacisci possumus
• Neque enim debuit praeripere ceteris post bona possessa, quum iam par conditio omnium creditorum facta esset
• Neque enim inaudita causa quemquam damnari aequitatis ratio patitur
• Neque enim lucrum intellegitur nisi omni damno deducto neque damnum nisi omni lucro reducto
• Neque imperare sibi neque se prohibere quisquam potest
• 
Neque malitiis indulgendum est
• 
Neque utique melius pronunciat, qui novissimus sententiam laturus est
• Nescio quid peccati portat haec purgatio

• Nil prius esse fide
• 
Nihil aliud est actio quam ius quod sibi debeatur, iudicio persequendi
• Nihil aliud potest rege, nisi id solum quod de iure potest
• 
Nihil facit error nominis, cum de corpore constat
• Nihil hoc ad ius, ad Ciceronem!
• Nihil in lege intolerabilius est eandem rem diverso iure censeri
• Nihil innovari appellatione interposita
• Nihil potest esse aequabile, quod non a certa ratione proficiscatur
• Nihil prius fide
• Nihil tam conveniens est naturali aequitati, unumquodque dissolvi eo ligamine quo ligatum est
• Nil posse creari ex nihilo
• Nimia subtilitas in iure reprobatur et talis certitudo certitudinem confundit
• Nisi enim merces certa statuta sit, non videtur locatio et conductio contrahi
• Nocentem absolvere melius est quam innocentem damnare
• Noli itaque erubescere testimonium Domini
• Nolite facere iniquum aliquid in indicio
• Non aliter a significatione verborum recedi oportet, quam cum manifestum est aliud sensisse testatorem
• Non ante iuris ratio quam persona quaerenda est
• 
Non bis in idem
• 
Non congruit de apicibus iuris disputare
Non debet actori licere, quod reo non permittitur

• Non debet alii nocere, quod inter alios actus est
• 
Non debet calamitas matris nocere ei qui in ventre est

• Non debet, cui plus licet, quod minus est non licere

• Non debet poena ad alios extendi quam ad suos auctores

• Non enim in mora est is, a quo pecunia propter exceptionem peti non potest
• Non est in mora qui potest exceptione legitima se tueri
• Non est iurista qui non est civilista
• Non est personarum acceptio apud Deum

• Non ex opinionibus singulorum, sed ex communi usu nomina exaudiri debent
• Non exemplis, sed legibus iudicandum est
• 
Non facit alio iniuriam qui utitur iure suo

• Non fatetur qui errat

• Non firmatur tractu temporis, quod de iure ab initio non subsistit

• Non idem in eodem negotio sit advocatus et iudex

• Non in foro canonico nec civili valet praescriptio cum mala fide
• Non intellegitur amissum, quod ablatum alteri non est

• Non intellegitur posse quod de iure fieri non potest

• Non intellegitur quem posse facere nisi cum commodo suo facere possit

• Non iudicabit Deus bis in id ipsum

• Non ius deficit, sed probatio

• Non ius sed seisina facit stipitem

• Non licet actori quod reum licitum non exsistit

• Non mutat substantiam rerum non necessaria verborum multiplicatio
• 
Non omne quod iudex potest necesse habet facere

• Non placet igitur extendi leges poenales, multo minus capitales, ad delicta nova
• Non plus habere creditor potest, quam habet qui pignus dedit
• 
Non potest adduci exceptio eiusdem rei cuius petitur dissolutio

• Non potest commodari id quod usu consumitur
• Non potest ex uno iudicio res iudicata in partem valere, in partem non valere
• Non potest ignorari quod publice notum est

• Non potest improbus videri, qui ignorat, quantum solvere debeat
• Non potest liberalitas nolenti adquiri
• Non potest quis usucapere nisi possideat
• Non potest quis venire contra errorem proprium
• Non potest sive enim quis sit condemnatus, sive absolutus, tamen super eodem crimine saepius agi non potest
• Non solet locatio dominium mutare
• 
Non tantum verbis ratum haberi potest, sed etiam actu

• Non tentanda quae effici omnino non possint

• Non valenti agere non currit praescriptio

• Non videbitur reddita, quae deterior facta redditur

• Non videtur esse factum quod non est legitime factum

• Non videtur iniuriam facere qui utitur iure suo

• Non videtur vim facere qui iure suo utitur
• 
Non videtur possessionem adeptus is, qui ita nactus est, ut eam retinere non possit
• Non videtur solvere qui totum non solvit

• Noscitur a sociis
Notarius praesumitur potius errare quam malignari
• 
Notorium est quod probatione non indiget


* Notorium non eget probationem


• Nova constututio fututis formam imponere debet, non praeteritis
• 
Novatione tollitur obligatio
• 
Novissimus totus dies completus esse debet

• Novum iudicium non dat novum ius sed declarat antiquum
• 
Noxa caput sequitur

• Nuda et imaginaria venditio pro non facta est
• Nulla acceptio personarum apud Deum est
• Nulla corporis aestimatio fieri potest
• 
Nulla est venditio, quotiens in materia erratur
• Nulla ibi mora contrahitur ubi nulla petitio
• Nulla iniuria est, quae in volentem fiat
• Nulla misericordia est contra iustitiam
• Nulla poena sine crimine

• Nulla poena sine dolo
• 
Nulla poena sine lege
• Nulla poena sine iudicio
• 
Nulla servitus in faciendo, sed in patiendo vel in non faciendo consistit
• Nulla sit conditio, quae in praeteritum confertur, vel quae in praesens
• Nulla valet praescriptio nisi bona fide nitatur
• 
Nulla voluntas errantis est

• Nulli leges nescire licet
• 
Nulli res sua servit
• 
Nullum crimen, nulla poena sine lege penali, praevia, stricta et scripta
• Nullum crimen sine poena legali

• Nullum ius sine actione
• 
Nullum tempus occurrit regi
• 
Nullus bonus jurista nisi sit bartolista
• 
Nullus commodum capere potest de iniuria sua propria
• 
Nullus debet agere de dolo ubi alia actio subest
• 
Nullus est consensus errantis
• Nullus idoneus testis in re sua intellegitur

• Nullus iudex causam audire praesumat, quae in legibus non continetur
• Nullus videtur dolo facere, quo suo iure utitur
• 
Numquam in usucapionibus iuris error possessori prodest
• 
Numquam nuda traditio transfert dominium

• Numquam volenti dolus infertur

• Numquid lex nostra iudicat hominem, nisi prius audierit ab ipso?
• Nuptias non concubitus, sed consensus facit
• Obligatio est mater actionis

• Obligatio naturalis ex contractibus iuris gentium oritur
• 
Obligationis naturalis debitores licet minus proprie debere dicantur
• 
Obligatio naturalis retentioni sufficit
• 
Obscuritas brevitatis praetextu non admittenda
• 
Odia restringi, et favores conveni ampliari

• Odiosa restringenda, favoralia amplianda
• 
Omne crimen ebrietas incendit et detegit

• Omne ius aut consensus fecit aut necessitas constituit aut firmavit consuetudo
• Omne ius legibus et moribus constant
Omne maius continet in se minu
• 
Omne testamentum morte consumatum est
• 
Omne, quod non iure fit, iniuria fieri dicitur
• Omnes res transire in novationem possunt

• Omnes secundum leges vivant
• 
Omnes servitutes sunt individuae

• Omnes, qui non prohibentur, matrimonium contrahere possunt
• Omni obligationi fideiussor accedere potest
• Omnia interpretatio fieri debet, ut tolletur contrarietas

• Omnia praesumuntur contra spoliatorem

• Omnia praesumuntur legitime facta donec probetur in contrarium
• Omnia praesumuntur rite et solemniter esse acta

• Omnia probant quod non singula

• Omnibus his manentibus

• Omnis consensus tollit errores

• Omnis innovatio plus novitate perturbat quam utilitate prodest
• Omnis enim obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto
• Omnis qui defenditur boni viri arbitratu defendendus est

• Omnis vindicatio vel ad rem corporalem vel incorporalem pertinet
• Omnium consensus naturae vox est
• 
Onus probandi incumbit ei qui asserit

• Onus probandi incumbit ei qui dicit
• 
Optima est legum interpres consuetudo

• Optima lex, quae minimum relinquit arbitrio iudicis
• 
Optimus interpres legum consuetudo

• Optimus iudex qui minimum sibi

• Optione facta, ius eligendi consumitur
• Ordine placitandi servato servatur et ius
• Pacta conventa servato
• 
Pacta de futura successione non valent
• 
Pacta impossibilia vel sub impossibili condicione non valet

• Pacta novissima servari oportet

• Pacta privatorum tuetur ius civile, pacta
• Principum bona fides
• 
Pacta, quae turpem causam continent, non sunt observanda

• Pacta servanda dictat ratio naturalis
• 
Pacta sunt servanda
• 
Pacta, quae turpem causam continent, non sunt observanda

• Pacta tertiis nec nocent nec prosunt
• 
Pacto hereditas dari non potest

• Pactum antichreticum pignori potest adici
• 
Pactum contra legem prohibitoriam factum, nec civilem nec naturalem producit obligationem
• Pactum de futura successione valet

• Pactum de non succedendo non valet
• 
Pactum periculi observari debet
• 
Pactum super una re non nocet super alia

• Par conditio creditorum

• Par in parem imperium non habet

• Paritas temporis tribuit paritatem iuris
• Partus sequitur ventrem

• Patere quam ipse fecisti legem

• Patiare potius ipse quam facias scelus

• Patria potestas in pietate non in atrocitate consistere debet

• Pax servetur, pacta custodiantur

• Peccatum non dicitur perpetratum cogitatione solum, sed delectatione et consenso
• Pecunia paret pecuniam

• Pendente lite nihil innovetur

• Pendente lite nihil innovandum

• Pensio extinguitur per matrimonii contractum

• Per partes servitus imponi non potest, sed nec adquiri

• Perfecta emptione periculum ad emptorem respiciet
• 
Periculum est emptoris
• 
Periculum est locatoris

• Periculum in mora

• Periculum ex pacto suscipi potest

• Periculum rei venditae ad emptorem pertinet
• 
Permissum ad tempus post tempus videtur prohibitum esse
• 
Permissum id esse intellegitur, quod non prohibetur

• Perpetua lex est nullam legem humanam ac positivam perpetuam esse

• Per solutionem ipso iure tollitur obligatio

• Persona coniuncta aequiparatur interesse proprio

• Personam eius sustinere

• Perspicua vera non sunt probanda
• Pignori rem acceptam uso non capimus, quia pro alieno possidemus
• Placuit inter omnes id quod invicem debetur ipso iure compensari
• Plenitudo legis est dilectio

• Plura domicilia haberi potest
• Pluralis elocutio duorum numero contenta est
• Pluralis locutio duorum numero est contenta
• Plures res in obligatione, una autem in solutione
• Plus actum quam scriptum valet
• Plus facit datio quam promissio

• Plus in accessione non potest esse, quam in principali re
• 
Plus petit qui ante diem petit
• 
Plus semper in se continet, quod est minus

• Poena debet esse omne delicto conveniens

• Poena ex delicto defuncti heres non debet

• Poena maior absorbet poenam minorem

• Poena nulla esse debet, ubi nullum delictum

• Poenalis actio non competit in heredes
• 
Poenam petere nequit qui in illam incidit

• Ponitur poena conveniens culpae

• Possessio fratris de feodo simplici facit sororem esse haeredem
• Possessio nobis etiam per alium adquiritur

• Possessionis suae causa nemo mutare potest

• Possessio plurimum facti habet

• Possessionis causa prius est discutienda quam proprietatis
• Possessor malae fidei nullo tempore non praescribit
• Possessor nullo casu rei vindicationem intentare potest
• Possessores sunt potiores, licet nullum ius habeant
• Possessori non incumbit neccessitas probandi
• Possidet, cuius nomine possidetur
• Post diem commissoriae legi praestitutum si venditor pretium petat, legi commissoriae renuntiatum videtur, nec variare et ad hanc redire potest
• Posteriora derogant prioribus

• Posteriores leges ad chartam magnam pertinent, nisi contrariae sint
• Posterior lex derogat legibus prioribus

• Posteriora non derogat prioribus, nisi in iis fiat mentio de ipsis
• Posteriore testamento, quod iure perfectum est, superius rumpitur
• Posterior voluntas potior haberi debet

• Posteriores leges ad priores pertinent, nisi contrariae sint

• Postulatio facta revocari non potest

• Potestas delegata non delegatur

• Potest quis per alium, quod potest facere per se ipsum

• Praesertim cum etiam voluntas legis ex hoc colligi possit
• Praesumitur ignorantia ubi scientia non probatur
• Praesumptio cedit veritati

• Praesumptio iuris et de iure non admittit probationem in contrarium
• Praesumptio iuris probationem in contario admittit
• 
Praesumptioni standum nisi contrarium probetur
• 
Praesumptio relevat ab onere probando

• Praevalet quod principale est
• Pretium in numerata pecuniam consistere debet
• Princeps legibus solutus

• Principali accessorium tollitur

• Principes tenentur et ipsi vivere legibus suis
• Prior atque potentior est quam vox mens dicentis
• Prior tempore potior iure
• Priores leges ad posteriores trahantur
• Privata debent cedere publicis

• Privilegia ne inroganto

• Privilegium non valet contra rem publicam
• Privilegium personale non transit ad heredes
• Privilegium propter abusum amitti potest
• Pro donato is usucapit, cui donationis causa res tradita est
• Pro herede posssidet, qui putat se heredem esse

• Pro legato usucapit, cui recte legatum relictum est

• Pro soluto usucapit, qui rem debiti causa recipit
• Probabilis error possidentis usucapioni non obstat
• Probatio nulla est per rerum naturam factum negantis
• Probatio praesumptionem enervat
• Probatio vincit praesumptionem
• Probationis onus in casibus etiam reo incumbit
• Prodesse sibi unusquisque, dum alii non nocet, non prohibetur
• Prohibitio temporalis non extenditur ultra tempus, sicut prohibitio unius loci non prorrigitur ad alia
• Pro magna utilitate vel necessitate
• Promittens illicitum non obligatur

• Propinquor excludit propinquum, et propinquus remotum, et remotus remotiorem
• Proprie pignus dicimus quod ad creditorem transit, hypothecam cum non transit nec possessio ad creditorem
• Propter necessitatem illicitum efficitur licitum

• Propter parvam rem non debet aliquid mutare
• 
Propter praesumptionem etiam vehementem non debet quis de gravi crimine condemnari
• Puniri nemo debet, si nullam admisit culpam
• Quae accessionum locum optinent, exstinguuntur, cum principales res peremptae fuerint
• Quae contra ius fiunt, debent utique pro infectis haberi

• Quae non prosunt singula, multa iuvant
• 
Quaecumque per exceptionem perimi possunt, in compensationem non veniunt
• Quae simulate geruntur pro infectis habentur

• Quale est, cum petitur, tale dari debet
• 
Quam diu potest ex testamento adiri hereditas, ab intestato non defertur
• 
Quamdiu possit valere testamentum, tamdiu legitimus non admittitur

• Quando aliquid prohibetur, prohibetur et omne per quod devenitur ad illum

• Quando lex aliquid concedit, concedere videtur et it sine quo res ipsa esse non potest
• Quando plures actiones nomine eiusdem rei competunt, una electa altera non tollitur
• Quando plures nominibus propriis investiti sunt, tum omnes in capita vocati censetur
• Quando verba sunt per se iniuriosa, animus iniuriandi praesumitur

• Quasi agnum committere lupo ad devorandum
• Quattuor ex verbis virtutem colliget legis: permittit, punit, imperat atque vetat
• Quia coelum quod supra aedes meas est, usque ad coelum liberum esse debet
• Qui accepit satisfactionem, iniuriam suam remisit

• Qui accusare volunt, probationes habere debent
• Qui appellat prior, agit
• 
Qui casum allegat ipsum probet
• 
Qui contra iure mercatur, bonam fidem habere non praesumitur
• 
Qui contra iura mercatur, bonam fidem praesumitur non habere

• Qui contra leges facit per eas non adiuvetur

• Qui damnare potest, is absolvendi quoque potestatem habet
• 
Qui donat perdit usumfructum, nisi utatur quis dedit

• Qui errat non videtur consentire
• 
Qui facit per alium, est perinde, ac si faciat per se ipsum

• Qui facit per alium facit per se

• Qui haeret in litera haeret in cortice

• Qui ignorans est non vere paciscitur

• Qui ignorare non debuit quod ius alienum emit

• Qui in alterius locum succedit iustam habet ignorantiae causam

• Qui in ius dominiumve alterius succedit iure eius uti debit

• Qui in re illicita versatur, tenetur etiam de casu

• Qui intellegit alienum se possidere, mala fide possidet

• Qui in utero sunt, in toto paene iudicio civili intelleguntur in rerum natura esse
• Qui iudicat me, Dominus est

• Qui iussu iudicis aliquid facit, non videtur dolo malo facere
• Qui iussu iudicis aliquod fecerit, non videtur dolo malo fecisse
• Qui iustam causam ignorandi habuit non tenetur

• Qui mandat solvi, ipse videtur solvere

• Qui negat non teneatur probare
• Qui non habet in aere luat in corpore
• 
Qui non prohibet quod prohibere potest assentire videtur

• Qui rationem in omnibus quaerunt rationem subvertunt

• Qui occasionem damni dat, damnum dedisse videtur
• 
Qui occasionem praestat, damnum fecisse videtur

• Qui omne dicit, nihil excludit

• Qui onus patitur ipse debet commodum substinere
• 
Qui per alium facit, per seipsum facere videtur

• Qui possidet rem non praesumitur eam vendidisse

• Qui prior est tempore potior est iure
• 
Qui prius ad iudicium provocavit, actor est

• Qui proprium facit negotium adversum alios regresus non habet
• 
Qui provocet, nondum damnatus videtur
• 
Quis contra factum proprium venire non potest
• 
Quis promittit non movere controversiam ad quid teneatur
• 
Qui statuit aliquid parte inaudita altera, aequum licet statuerit, haud aequus fuit
• Qui semel est heres non desinit esse heres
• 
Qui sentit commodum sentire debet et onus
• 
Qui sentit onus, sentire debet commodum, et contra

• Qui suo iure utitur neminem laedere
• Qui tacet, consentire videtur
• 
Qui totam hereditatem adquirere potest, is pro parte eam scindendo adire non potest

• Quicquid plantatur solo solo cedit

• Quid prius est dignius est

• Quidquid in fundo nascitur, quidquid inde percipi potest, ipsius fructus est
• 
Quilibet potest renuntiare iuri pro se introducto

• Quis contra factum proprium venire non potest
• 
Quod ab initio non valet, in tracto temporis non convalescit

• Quod ab initio nullum est, nullum effectum producit et tractu temporis convalescere non potest
• Quod ad agendum temporabilia sunt, ad excipiendum sunt perpetua

• Quod ab initio non valet in tractu temporis non convalescit

• Quod ab initio nullum est nullum effectum producit et tractu temporis convalescere non potest
• Quod abundat non nocet
Quod autem omnes uti singulos tangit, ab omnibus approbari debet
• 
Quod contra legem fit pro infecto habetur

• Quod contra rationem iuris receptum est, non est producendum ad consequentias

• Quod Deus coniunxit homo non separet
• 
Quod dubitas ne feceris

• Quod emptionem venditionemque recipit, etiam pignerationem recipere potest
• 
Quod illius est superius, cuius est inferius

• Quod incaute factum est pro non facto habetur

• Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
• 
Quod licet per directum licet per obliquum

• Quod meo nomine possideo, possum et alieno nomine possidere
• Quod meum est non posso tibi adimere
• 
Quod non apparet non est
Quod non est in actis non est in mundo
• 
Quod non est licitum lege, necessitas facit licitum
• Quod non habet principium non habet finem
• Quod non vetat lex, hoc vetat fieri pudor
• Quod nullius est, id naturali ratione occupanti conceditur
• Quod nullum est confirmari non potest

• Quod nullum est nullum effectum producit

• Quod nullum est rescindi non potest
• Quod omnes tangit ab omnibus approbetur

• Quod omnes tangit debet ab omnibus approbari
• 
Quod omnes similiter tangit, ab omnibus comprobetur
• 
Quod pendet, non est pro eo quasi sit

• Quod per alluvionem agro tuo flumen adiecit, iure gentium tibi adquiritur
• Quod per alluvionem fundo accessit, simile fit ei cui accedit

• Quod per me non possum, nec possum per alium

• Quod Principi placuit legis habet vigorem

• Quod proprium est ipsius, amplius eius fieri non potest
• 
Quod quisque ob tutelam corporis sui fecerit, iure fecisse existimetur
• Quod remedio destituitur ipsa re valet si culpa absit
• 
Quod scripsit, scripsit

• Quod semel meum est, amplius meum esse non potest
• 
Quod semel placuit amplius displicere non potest
• Quod tacuerunt, consensisse videntur
• Quot delicta tot poena
• Quot homines tot sententiae
• Quotiens faciendum aliquid datur, locatio est
• Quoties in stipulationibus ambigua oratio est, commodissimum est id accipi, quo res, qua de agitur, in tuto sit
• Quotiens pactum a iure communi remotum est, servari hoc non oportet
• Quotiens quis debitor ex pluribus causis unum debitum solvit, est in arbitrio solventis dicere, quod potius debitum voluerit solutum, et quod dixerit, id erit solutum
• Quotiens vero et immutatur et alienatur, emptio magis quam locatio intellegi debet
• Quoties in verbis nulla est ambiguitas ibi nulla expositio contra verba fienda est
• Quum quid prohibetur, prohibentur omnia, quae sequuntur ex illo
• 
Quum quid una via prohibetur alicui, ad id alia non debet admitti
• Quum quis in ius succedit alterius: iustam ignorantiae causam censetur habere
• Raptor non liberatur a poena, licet rem restituat
• Ratihabitio retrotrahitur, et mandato comparatur
• Ratihabitio, ut valeat, fieri debet intra id tempus, infra quod actus qui debet ratificari, fieri potuisset
• Ratio non patitur, ut una eademque res et veneat et pretium sit emptionis
• Ratum quis habere non potest, quod ipsius nomine non est gestum
• Rebus quidem iudicatis standum est
• Rebus sic stantibus (omnis contractus intellegitur)
• Redde quod debes
• Reddite ergo quae sunt Caesaris Caesari et quae sunt Dei Deo

• Redhibitio tribuit titulum

• Regula est iuris quidem ignorantiam cuique nocere, facti vero ignorantiam non nocere
• Regula legem indicat, non statuit
• 
Rei depositae proprietas apud deponentem manet
• 
Rei mutatio non tollit servitutem praedialem; secus in usufructu

• Rei mutatione interit usus fructus

• Rei propriae emptio non potest consistere

• Rei suae pignus non est

• Rei suae precarium non est
• 
Rei turpis nullum mandatum est

• Rei veritas potior habetur quam scripturae

• Renuntiatio debet a sciente fieri

• Reproba pecunia non liberat solventem

• Rerum inhonestarum nulla est societas

• Res inter alios acta, alteri nocere non debet

• Res inter alios acta alteri non nocet
• 
Res inter alios acta aliis non prodest nec praeiudicat
• 
Res inter alios acta aliis prodest

• Res inter alios iudicata aliis non obest
• 
Res inter alios iudicata nullum aliis praeiudicium facit

• Res inter iudicata inter alios nec nocet nec prodest
• 
Res ipsa indicat

• Res ipsa loquitur
• Res iudicata ius facit inter partes
• Res iudicata pro veritate accipitur
• Res iudicata pro veritate habetur
• Res perit domino
• Res tantum valet, quantum vendi potest
• 
Resoluto iure dantis resolvitur ius concessum

• Resoluto iure datoris ex causa de praeterito resolvitur ius acceptoris
• Resoluto iure donationis resolvitur ius acceptionis

• Respondeat superior
Reus excipiendo fit actor

• Reus in exceptione actor est

• Rex debet esse sub lege, quia lex fecit regem
• Rex non debet esse sub homine sed sub Deo et sub lege, quia lex facit regem
• Rex non habet parem

• Rex non potest peccare

• Rex nunquam moritur
• Salus Populi suprema lex esto

• Salva rerum substantia
• 
Sancimus ibi esse poenam, ubi et noxa est
• Satisfactio pro solutione est

• Scelera non habent consilium
• Scienti et consentienti non fit iniuria neque dolus
• 
Scienti et permittendi non fit dolus

• Scienti et volenti dolus non infertur

• Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem

• Scriptura privata pro scribente nihil valet; si contra scribentem, valet si est cum causa
• Secundum allegata et probata judex judiciare potest
• Secundum allegata sententiam est ferenda
• 
Secundum naturam est, commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequentur incommoda
• Sed ut aliquid patiatur aut non faciat
• 
Seisina facit stipitem

• Semel approbatum non potest reprobari
• 
Semel heres semper heres

• Semper praesumitur pro lege

• Semper praesumitur pro negante

• Semper praesumitur pro sententia

• Sensum, non verbum, considerare debemus
• 
Sententia habet praesumptionem iustitiae

• Sententia ita danda ut sit conformis libello

• Sententia iudicis est quasi quaedam particularis lex in aliquo particulari facto
• 
Sententia nulla est, si non datur omnes termini

• Sententia, quae transivit in rem iudicatam pro veritate habetur

• Sententia rem inter partes facit

• Sepulchri sit non solum is locus, qui recipiat humationem, sed omne etiam supra id coelum
• Sequi debet potentia iustitiam, non praecedere
• Servitus in faciendo consistere nequit
• 
Servitus non potest imponi de eo quod fundi utilitatem non respicit
• 
Servitus servitutis esse non potest

• Servitutis causa debet esse perpetua
• 
Sicut re corporale extincta, ita pignus hypothecave perit

• Si duo dolo malo fecerint, invicem de dolo non agent

• Si lex non distinguit nec nos distinguere debemus

• Si mandatum conceptum sit post mortem, durat post mortem

• Simulatae nuptiae nullius momenti sunt

• Si post moram res interierit, aestimatio eius praestatur
• 
Si quis ante diem vel ante condicionem petierit

• Si quis intentione ambigua vel oratione usus sit, id, quod utilius ei est accipiendum est
• 
Si quod universitati debetur, singulas non debetur; nec quod debet universitas singuli debent
• Sic utere tuo ut alienum non laedas
• 
Sicut pactum legis commissoriae non valet in pignoribus, sic in emptione valet indistincte
• Silent leges, inter arma

• Similes sunt in poena, qui similes sunt in delicto
• 
Simplex commendatio non obligat

• Sine possessione praescriptio non procedit
• 
Sine possessione usucapio contingere non potest

• Sine pretio nulla venditio est
• 
Singularia non sunt extendenda

• Si venditor fuit in mora, omne periculum ad eum pertinet
• 
Societas delinquere non potest
• Societas ius quodammodo fraternitatis in se habet
• Societas non transit ad heredem, licet de suis gestis teneatur heres
• Socii mei socius, meus socius non est
• Socius socio etiam culpae nomine tenetur
• Solemnitates iuris posse remitti de consensu partium
• Solis die, quem dominicum rite dixere maiores, omnium omnino litium, negotiorum, conventionum quiescat intentio
• Solum superficiei cedit

• Solutione vel iudicium pro nobis accipiendo et inviti et ignorantes liberari possumus
• Solus Deus facit heredes, non homo
• 
Solvendo esse nemo intellegitur, nisi qui solidum potest solvere

• Solvere pro ignorante et invito cuique licet


* Speciali utilitati communem et minori maiorem praeferenda est

• 
Specialis praeiudicat generalis

• Species eximit de genere

• Species perit ei cui debetur

• Sponsalia sicut nuntiae consensu contrahentium fiunt

• Standum est chartae

• Stare decisis

• Stare decisis et non quieta movere

• Stari debet sententiae arbitri

• Stipulatio non vitiatur verbis superfluis

• Suae rei emptio non valet

• Sua sententia damnatur

• Sub generali continetur speciale
• Sublata causa, tollitur effectum

• Sublato principali tolluntur accesoria

• Sub plurali singulari continetur

• Sufficit conscientia mea

• Sufficit eos, qui negotia gerunt, consentire

• Sufficit semel

• Sufficit tacitus consensus domini

• Summum ius summa crux

• Summum ius summa iniuria

• Superficies solo cedit

• Superflua non nocent

• Superflua non vitiant scripturas
• 
Supervacua scriptura non nocet legato

• Supremus est, quem nemo sequitur

• Surrogatum sapit naturam eius, in cuius locum subrogat
• Tacens consentit si contradicendo impedire poterat
• 
Taciti et expressi in contractibus est eadem virtus

• Taciturnitas fraudolosa tacenti non prodest

• Tamdiu societas durat, quamdiu consensus partium integer perseverat
• Temporalia ad agendum, perpetua ad excipiendum
• Tempus longissimum habetur loco tituli
• Tenor est qui legem dat feudo
• Territoria sunt ex occupationibus populorum
• Testamentum rumpitur cum postumus nascitur
• Testator praesumitur secundum iura voluisse testare
• Testibus duobus affirmantibus, plus creditur quam negantibus
• Testimonium unius non valet
• Testis unus testis nullus
• Testium fides diligenter examinanda est
• Tot gradus quot generationes
• Totiens secundum voluntatem testatoris facere compellitur, quotiens contra legem nihil sit futurum
• Totiens videtur heres institutus etiam in causa substitutionis ad heredem non transferret substitutionem
• Transactio convenit cum sententia in auctoritate
• 
Transit terra cum onere
• 
Tres faciunt collegium

• Turpitudinem suam allegans non est audiendus
• Turpitudinem suam nemo detegere tenetur
• 
Tutius semper est errare in acquietando quam in puniendo
• Tutor in rem suam auctor esse non potest
• Tutor non sibi, sed pupillo possidet
• Tutor rem pupilli emere non potest
• Ubi aliquorum praesentia exigitur in eorum absentia nihil agi potest
• Ubi certa forma desideratur, ea praetermissa, nihil agitur
Ubi civitas ibi ius
• 
Ubi damna dantur victus victori in expensis condemnari debet
• Ubi dantis et accipientis dolus versatur, melior condicio est possidentis

• Ubi eadem est legis ratio, eadem et legis dispositio esse debet
Ubi eadem ratio ibi idem ius

• Ubi enim sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum
• Ubi ergo iustitia vera non est, nec ius potest esse
• Ubi est eadem ratio, ibi idem ius

• Ubi est eadem ratio vel aequitas idem ius statui debet
• 
Ubi est onus ibi emolumentum

• Ubi est verborum ambiguitas, valet quod acti est
• 
Ubi ius ibi remedium

• Ubi ius ibi societas

• Ubi lex inhibet usucapionem, bona fides possidenti nihil prodest
• Ubi lex non distinguit nec nos distinguere debemos

• Ubi lex voluit dixit, ubi noluit, tacuit

• Ubi lucrum ibi est periculum

• Ubi maior minus cessat
• 
Ubi non est libertas ibi non est consensus
• 
Ubi numerus testium non adicitur, etiam duo sufficient

• Ubi periculum, ibi et lucrum collocetur
• Ubi principale non tenet nec eius accessorium

• Ubi remedium ibi ius
Ubi societas ibi ius
• 
Ubi successionis est emolumentum, ibi et tutelae onus esse debet

• Ultima voluntas testatoris est perimplenda secundum veram intentionem suma
• Ultra id quod in iudicium deductum est excedere potestas iudicis non potest
• Ultra posse nemo tenetur
• Ultra posse suum profecto nemo tenetur
• 
Unicuique licet ea quae ipsi a lege data sunt contemnere
• Unicuique sua mora nocet

• Uniuscuiusque contractus initium spectandum est et causam
• Unius positio alterius exclusio
Unius responsio testis omnimodo non audiatur
• 
Unius testimonium non sufficit ad condemnatione
• 
Unus est actor et alius est reus
Usu fructo legato omnis fructus rei ad fructuarium pertinet
• Usucapere non potest, quis quod vi possidet
• 
Usucapio finitur licet non inchoetur

• Usucapio interrumpitur si usucapiens possessione privetur
• Usucapio pignoris conventionem non extinguit
• 
Usucapio sine possessione inchoari nequit
• Usura non natura pervenit, sed iure percipitur
Usus est legum corrector
• 
Usus fructus alienari non potest
• Usus fructus amissus ad proprietatem recurrit
• Usus fructus non habet de substantia

• Usus fructus non portioni sed homini adcrescit
• Usus fructus sine persona esse non potest
• Usus fructus usucapi non potest
• Ususfructuarius ad culpam levem tenetur
• Ut actus confirmari possit, oportet eum gestum esse
• 
Uti est commodum percipere re salva, abuti commodum percipere ita ut res utendo absumatur
• Utile non debet per inutile vitiari

• Utile per inutile non vitiatur

• Utilitas communis privatae praeponenda est
• 
Utilitas publica praeferenda est privatorum contractibus

• Ut privata dominia ex occupationibus singulorum

• Ut res magis valeat quam pereat
• Veluti caput atque fundamentum intellegitur totius testamenti heredis institutio
• Venditio imaginaria seu simulata, nullius est efficacia

• Venditio nullius est valoris, quae facta est in fraudem legis
• 
Venire contra factum proprium non valet
• Venire contra proprium factum nulli conceditur
• 
Venisse ad heredem nihil intellegitur nisi deducto aere alieno
• Verba ad unum finem prolatam, ad alium trahi non debent
• Verba chartarum fortius accipiuntur contra proferentum
• Verba debent intellegi cum effectu, ut res magis valeat quam pereat
• Verba dubia sunt interpretanda taliter, ut actus de quo agitur, valeat, et non pereat
• Verba generalia restringuntur ad habilitatem rei vel personam
• Verba non sunt curanda ubi mens disponentis est aperta
• Verba secundum naturam actos operantur
• Verba secundum naturam actus de quo agitur accipi debent
• Verba volant, scripta manent
• Veritas nominis tollit errorem demonstrationis
• Veritas rerum erroribus gestarum non vitiatur
• Verius est occupantis meliorem esse condicionem
• Versanti in re illicita imputantur omnia, quae sequuntur ex delicto
• Verum est unum testem inducere praesumptionem
• Vetatur advocatus emere litem, aut sibi de immodico emolumento vel rei litigiosae parte vindicata pacisci
• Vetustas semper pro lege habetur

• Victor potest appellare
• 
Videtur gesisse qui per alium gessit
• Vigilantibus non dormientibus iura subveniunt
• Vigilavit Iustitiae oculus sempiternus
• Vim vi defendere omnes leges omniaque iura permittunt
• Vim vi repellere licet
• 
Violentus semper est in mora

• Vi opprimi in bona causa est melius quam malae cedere
• Volenti enim dolus non infertur
• Volenti non fit iniuria

• Voluntas coacta, voluntas est
• 
Voluntas concedentis finitur eo mortuo
• 
Voluntas est ambulatoria, et non consummatur usque ad mortem testatoris
• Voluntas defuncti pro lege servatur
• 
Voluntas donatoris in charta doni sui manifeste expressa observetur
• Voluntas morte extinguitur
• 
Voluntas testatoris mandatum dicitur
• 
Voluntas testatoris, quando certa est, servari debet omnino

Nexus externus

• w:Ius in Vicipaedia, encyclopaedia libera